Korte antwoord; Ja er is een verschil tussen overspannen zijn en een burnout.
Overspannen zijn of een burnout krijgen, gebeurt niet van de een op de andere dag. Hier gaat een heel proces aan vooraf. Langzaam sluipt het in je leven. Want vaak heb je pas heel laat door dat je al een lange tijd bezig bent om de signalen te negeren.
Wanneer we naar de kenmerken; de symptomen kijken dan lijken ze alle twee erg veel op elkaar.
Maar wat is dan nu het verschil tussen een burn-out en overspannen zijn?
Om hier een antwoord op te geven is het belangrijk je te realiseren dat ons leven alleen maar bestaat uit het stellen van doelen. Grote en kleine. Van het moment dat je je ogen in de ochtend open doet, tot het moment dat in de avond je weer in slaap valt.
- Van bedenken dat we honger hebben en eten maken tot grotere doelen als het krijgen van een nieuwe baan.
- Van het bedenken dat we het koud hebben en warme sokken aan gaan trekken tot bedenken dat we een nieuwe auto nodig hebben en hiervoor gaan sparen om die te kunnen kopen.
Dit proces van doelen stellen en verwezenlijken verloopt ongeveer zo:
– De eerste fase in deze cyclus is het idee dat we een doel kunnen bereiken, het doel komt in zicht. Dit geeft ons een gevoel van grip hebben op onze situatie. We gaan bedenken hoe we ons doel kunnen bereiken.
– Wanneer we dit weten volgt de inspanning; We ondernemen de stappen die we bedacht hebben. Hou hierbij in gedachte: Hoe groter en/of belangrijker ons doel; hoe groter de inspanning die we (bereid zijn te) leveren.
– Na al die stappen gezet te hebben bereiken we ons doel.
– Wat direct resulteert in vreugde, we zijn trots op onszelf. Onze waarde is vervult. Whoohoo.
– De geleverde inspanning en het daarna ervaren van vreugde heeft ons veel energie gekost. Wat leidt tot de volgende stap; Ontspanning, we hebben wat we wilden en kunnen rust nemen van de geleverde inspanning en de euforie van het behaalde.
– Deze rust zorgt voor hernieuwde energie en ruimte voor een volgend doel. Er ontstaat hernieuwde geestdrift, we hebben weer energie en zin om naar het volgende doel te gaan kijken.
Hoe raken we dan overspannen?
Laten we dit bekijken aan de hand van een voorbeeld:
Arjan is een man van 30. Heeft hard gestudeerd aan de universiteit en na zijn slagen een geweldige baan gevonden. Om zich heen ziet hij zijn vrienden een relatie krijgen, samenwonen, een kindje. Dat huisje-boompje-beestje wil Arjan ook wel. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? Op een feestje ontmoet hij een leuke meid. (Geestdrift) Hij vraagt haar om eens samen uit eten te gaan en zij gaat akkoord. (Doel komt in zicht) Na een voor hem erg leuke avond (inspanning) laat ze hem de volgende dag weten dat er geen tweede date zal volgen. Hij baalt maar geeft de moed niet op. En zo volgen er nog een paar dates met andere dames. Maar ook deze draaien op niets uit.
Na een aantal maanden wordt het al steeds moeilijker voor hem om de moed erin te houden.
Het keer op keer afgewezen worden zorgt ervoor dat Arjan steeds slechter in zijn vel komt te zitten. Na al die inspanningen wordt het steeds lastiger om die belangrijke geestdrift op te wekken en dit gaat invloed hebben op meer vlakken in zijn leven. Zonder voldoende geestdrift kun je niet de energie opbrengen om een volgend doel te bereiken. Het voelt steeds zinlozer voor Arjan. Hij gaat zich afvragen waar hij het allemaal nog voor doet. Wat heeft hij aan een goede baan als hij toch niemand heeft om dit mee te delen? Waarom zou hij zijn huis nog opruimen? Wat heeft het voor zin om gezond te eten of te sporten?
Hoe langer dit gevoel duurt hoe groter de invloed van zijn neerslachtigheid wordt.
En hoe werkt dit dan bij een Burn-out?
Een ander voorbeeld:
Suzan is een vrouw van 38. Ze heeft een leuke maar intensieve baan. Haar man werkt ook veel en samen dragen ze de zorg voor hun twee kinderen. Suzan zorgt voor haar moeder die om de hoek woont maar slecht ter been is. Daarnaast vindt ze het ook belangrijk om vrijwilligerswerk te doen en is op haar vrije dagen op de school van haar kinderen te vinden of ze helpt bij de sportclubjes van de kinderen. In de avonduren sport ze of spreekt af met haar vriendinnen. Ze heeft veel taken en haar To-Do lijst is nooit leeg. Het lijkt wel alsof voor elk punt wat ze afstreept er weer drie nieuwe in de plaats komen.
Als we kijken naar de cyclus van doelen van Suzan dan zien we dat na elke behaald doel ze meteen weer richting geestdrift gaat.
Nog voordat haar ene doel goed en wel bereikt is staat het volgende punt alweer te roepen om haar aandacht. Bij Suzan zit de crux hem in de hoeveelheid doelen.
Als alles even belangrijk is dan hou je geen tijd over om echt te genieten van het behalen van een doel. Ja het is wel fijn, maar er liggen nog zoveel andere taken dat ontspanning al helemaal geen optie is.
En wanneer de ontspanning toevallig wel ingepland wordt dan is het vaak te kort om ook echt de batterij weer op te kunnen laten.
Wat is dan het verschil tussen overspannen en een burnout?
Bij Burn-out en overspannenheid zien we veel overeenkomsten in de kenmerken. De oorzaak van beide zit hem in het niet (kunnen) afmaken van de doelen cyclus. Bij overspannen zijn zit de oorzaak hem in het niet ervaren van de beloning omdat het doel niet bereikt wordt.
Bij een Burn-out ligt de oorzaak in het niet voldoende de tijd (kunnen) nemen van het ervaren van vreugde en de ontspanning die daarna nodig is om weer hernieuwde geestdrift op te wekken.
Wil je verandering of dit voor zijn?
In onze praktijk zien we beide vaak voorbij komen. De druk die we onszelf opleggen heeft al jaren een roofbouw gepleegd op onze batterij. Net zo lang tot die batterij ook niet meer goed op kan laden.
Ik heb al eerder geschreven dat je deze energieverdeling zou kunnen vergelijken met de winst en verliesberekening die je in een bedrijf ook doet.
Soms investeer je meer in een bedrijf dan je eruit haalt, dit kun je een aantal maanden en soms een aantal jaren volhouden. Totdat de reserves op zijn.
Herken je de stappen uit de cyclus en zou je willen onderzoeken waar het bij jou stagneert? Ben je benieuwd hoe het met jouw winst en verlies berekening zit?
Neem dan vandaag nog contact op voor een vrijblijvende kennismaking.
De beide voorbeelden zijn fictief, gelijkenissen met bestaande personen berust op puur toeval en beetje op mijn eigen ervaringen 😉