Een veel gehoord gezegde is: “Ervaring is de beste leraar.”
Dit gezegde leert ons dat we belangrijke lessen kunnen halen uit onze eigen ervaringen.
Een voorbeeld:
Kijk eens naar vak A en vak B. Overduidelijk is de ene wit en de andere grijs. Nou oké, we zien gerust wel dat ze beiden grijs zijn, maar voor mij is A toch echt donkergrijs en B licht grijs.
De grote truc
Tijdens de evolutie hebben onze hersenen allemaal trucjes aangeleerd. Trucjes om te zorgen dat we orde kunnen scheppen in chaos. Dit ‘orde scheppen’ doen je hersenen op zo’n snelle manier dat we dit niet eens meer doorhebben. Dat onze hersenen geleerd hebben dat er kleurverschil moet zijn omdat er een schaduw valt, en dat de herhaling van het patroon (grijs/wit/grijs/wit) een manier van onze hersenen om herkenning, duidelijkheid en vooral voorspelbaarheid te creëren.
Vooral die laatste is zo fijn voor ons als mensen. Voorspelbaarheid is veiligheid.
Kijk nu eens naar de afbeelding hieronder:
Wanneer de twee grijze balken over het plaatje gelegd worden dan zien we ineens dat A en B dezelfde kleur hebben.
Hokjesdenker
Alles wat we waarnemen willen we direct in de juiste hokjes plaatsen. Dit hokjesdenken heeft ons in de loop van de evolutie geholpen om te overleven. Hoe sneller je kunt beslissen of iets veilig is of ons kwaad wilt doen, hoe sneller je een juiste beslissing kon nemen. We zagen voor de eerste keer een beer: Groot, sterke spieren, grote bek met scherpe tanden = hokje ‘gevaar’. Handig toch?!
Helaas zit er ook een keerzijde aan deze medaille.
Doordat onze perceptie van de werkelijkheid al gekleurd is én voor een groot deel ingevuld is door onze eerdere ervaringen, kijken we een heel stuk minder genuanceerd dan we eigenlijk denken.
Want wat nou, als we door die eerder opgedane ervaringen met een perceptie opgescheept zitten die niet strookt met de werkelijkheid van nu? Hoe goed is die leraar dan geweest?
Invullen doen we altijd en overal. Onbewust en binnen een seconde hebben we al een beeld gevormd van de situatie. Gekleurd door onze eigen ervaringen en niet gebaseerd op de werkelijkheid. We vullen in wat een ander bedoelt wanneer hij of zij tegen ons praat, we vullen in waarom iemand op een bepaalde manier kijkt of zich gedraagt etc.
En ja, best vaak zitten we met dat invullen in de goede richting, maar even zo vaak zitten we ook verkeerd.
Ben je bereidt om jouw realiteit eens los te laten en te kijken door de ogen van een ander. Misschien had je gelijk, maar hoe zou het zijn als je ineens iets heel anders ziet?
Oh ja, hoe zit dat nou met dat gezegde?
Helaas is dit gewoon een verbastering van de eerste versie van dit gezegde en komt uit ‘de bello civilli’ van Julius Caesar (c. 52 vChr) waarin hij schrijft:
“Ervaring is de leraar van alle dingen.”
Een stukje genuanceerder dus en kijk, en daar kan ik me dan weer veel beter in vinden.